Fa:کوهنوردی

عارضه : Fa:کوهنوردی

توضیحات

راهنمای ثبت نقشه‌های کوه و کوهنوردی

برچسب‌ها

highway=path natural=* ele=*

کوهنوردان می‌توانند بهترین نقشه‌برداران طبیعت باشند اگر در طول سفر خود نشانه‌های راه را با دقت ثبت کنند. در این صفحه به چگونگی ثبت نقشه کوهنوردی و تگهای مربوط به جغرافیای کوهستان، مسیرهای کوهپیمایی، جانپناهها و... پرداخته می‌شود.

ثبت طبیعت کوهستان

عوارض طبیعی

موضوع	تگ	نوع تگ	عکس	مثال
قله، بلندترین نقطه کوه نام و ارتفاع آن توسط name=* و ele=* تعیین می‌شود.	natural=peak			قله هزار قله شیرکوه
گردنه، پست‌ترین نقطه بین دو قله نام و ارتفاع آن توسط name=* و ele=* تعیین می‌شود.	natural=saddle			گردنه شانه‌کوه (علمکوه) چال گردن (البرز مرکزی)
خط‌الرأس، بالاترین خطی که دو قله را به هم وصل می‌کند.	natural=ridge			خط‌الرأس جوپار خط‌الرأس دوبرار (البرز شرقی) خط الرأس جبال بارز
یال، بالاترین بخشی که دو دامنه در آنجا به هم می‌رسند. تگی برای ثبت یال وجود ندارد. فقط یالهای نامدار را که برای صعود و فرود از آنها استفاده می‌شود می‌توان با تگ highway=path بصورت مسیر ثبت کرد.				یال قاطرکش (اشترانکوه) یال داغ (دماوند) یال شرقی شاه معلّم
تیغه، خط‌الرأس سنگی باریک	natural=arete			تیغه ژاندارک (خلنو) پل صراط (پلوار) سوزنیهای کلاغ لان (الوند)
گرده، یال سنگی باریک و شیبدار	natural=arete			گرده آلمانها (علمکوه) شانه شرقی (سرکچال) گرده قوچگر (دیزباد)
دره	natural=valley			دره دریوک (البرز مرکزی) دره یخار (دماوند) دوزخ دره (الوند)
تنگه، دره باریک با دیواره‌های بلند	natural=gorge			شیروان دره (سبلان) تنگه واشی (فیروزکوه) کال جنی (نایبند) کول خدنگ (زردکوه)
رود	waterway=river			وارنگه‌رود رود دز قزل اوزن
جویبار، رود باریکی که بتوان از روی آن پرید	waterway=stream
آبشار این تگ باید به یک نقطه از رودخانه یا جویبار داده شود. نام و ارتفاع و عرض آبشار توسط name=* و height=* و width=* تعیین می‌شود.	waterway=waterfall			آبشار مارگون آبشار یخی (دماوند)
چشمه، نقطه‌ای که آب از زمین بیرون می‌آید قابل شرب بودن آب چشمه را می‌توان با تگ drinking_water=* تعیین کرد. همچنین تگ seasonal=* برای مشخص کردن فصلی یا دائمی بودن چشمه استفاده می‌شود. این دو تگ اهمیت حیاتی برای کوهنوردان دارد و نباید بر اساس حدس و گمان ثبت شود.	natural=spring			چشمه میشی چشمه نرگس باداب سورت
تک درخت نوع درخت (بر مبنای نوع برگ) را می‌توان با تگ leaf_type=* مشخص کرد.	natural=tree			سرو ابرکوه انجیر معابد کیش تک درخت ارس
دهلیز	natural=couloir			قیف مصیبت (جوپار) دهلیز عباس جعفری (دره یخار) قیف جنوبی آلاداغ
صخره، سنگ بزرگ غیر قابل جابجایی اگر بر روی آن سنگ‌نوردی هم انجام می‌شود تگ sport=climbing اضافه می‌شود و جنس سنگ را نیز می‌توان با climbing:rock=* مشخص کرد.	natural=rock			سنگ عقاب (سبلان) سنگ مریم (بند یخچال) سنگ سماور (علمکوه)
شکاف یخچالی	natural=crevasse			شکاف یخچال هرم داغ
دهانه آتشفشان فعال، غیرفعال یا خاموش بودن آن با تگ status=* مشخص می‌شود.	natural=volcano			کوه تفتان کوه دماوند
دهانه غار	natural=cave_entrance			غار پراو اشکفت سلمان غار اسپهبد خورشید
رشته‌کوه	natural=mountain_range			البرز مرکزی زاگرس شمالی

• در ثبت محل قله باید توجه داشت که لازم است قله در بلندترین نقطه ثبت گردد. محلی که عموم کوهنوردان هنگام فتح قله جمع می‌شوند، لزوماً خود قله نیست. قله‌های دماوند و سبلان نمونه‌های تفاوت محل تجمع و محل قله است.
• اگر بخشی از یک خط‌الرأس، تیغه‌ای باشد، ثبت تیغه در آن بخش ارجح است و آن بخش باید natural=arete تگ شود. سایر بخشها natural=ridge ثبت می‌شود.
• اگر بخشی از یک خط‌الرأس یا تیغه، تاج یک دیواره عمودی باشد، طوری که یک طرف آن، دیواره تقریبا عمودی باشد و طرف دیگر شیب ملایم داشته باشد، ثبت دیواره در آن بخش ارجح است و آن بخش باید natural=cliff تگ شود.
• رودخانه و جویبار باید همسو با جهت آب رسم شوند یعنی از بالا به پایین.
• برای رسم بستر رودخانه خشک یا جویبار خشک که فقط گاهی سیل از آن عبور می‌کند، تگ intermittent=yes اضافه می‌شود.
• برای تعیین چشمه‌های کم‌آب که گاهی خشک و گاهی جاری هستند می‌توان از تگ intermittent=yes استفاده کرد.
• عوارضی که ذاتاً خطی هستند (مثل رود، دره، خط الرأس و...) ترجیحاً نباید بصورت نقطه ثبت شوند، مگر اینکه موقتاً ثبت شده باشند تا بعداً مسیر اصلی آنها بصورت خطی رسم گردد.
• محل ثبت natural=valley برای دره‌ای عمیق و Vشکل که رود یا جویبار در آنها جریان دارد، باید عیناً روی مسیر رود باشد؛ ولی اگر دره عریض و Uشکل باشد، مسیر ثبت باید از وسط بستر دره بگذرد و لازم نیست بر خط‌القعر رود منطبق باشد.

پوشش زمین

موضوع	تگ	نوع تگ	عکس	مثال
جنگل نام جنگل و نوع درختان را می‌توان با تگهایname=* و leaf_type=* مشخص کرد.	natural=wood			جنگل فندقلو پارک جنگلی سیسنگان
جنگل مصنوعی (منطقه درختکاری شده) نوع درختان را می‌توان با تگ leaf_type=* مشخص کرد.	landuse=forest			جنگل راش سنگده
گون‌زار، خارستان، خلنگزار	natural=heath
علفزار	natural=grassland			ارشد چمن (سهند)
بیابان، کویر	natural=desert			کویر شهداد دشت کویر
زمین صخره‌ای، سطح سنگی تقریباً بدون پوشش گیاهی	natural=bare_rock			روستای رندان
شیب ریزال، شیب شن‌اسکی، سنگلاخ ریزشی، دامنه‌ی پوشیده از شن و سنگهای فروریخته از صخره‌های فرسوده	natural=scree			ریزالهای بیژن 3 شن اسکی جنوبی دماوند
بوته‌زار، مناطق بایر پوشیده از بوته و درختچه‌های خاردار	natural=scrub			ساحل رود ارس
دریاچه، تالاب	natural=water			دریاچه گهر تالاب میانکاله
برکه، استخر	natural=water water=pond			استخر لاهیجان برکه فصلی (توچال)
برفچال فقط برفچالهایی را باید ثبت کرد در بعضی از تابستانها دوام می‌آورند. برفچالهایی که همیشگی‌اند، عملاً به یخچال تبدیل می‌شوند.	natural=snowfield			کاسه زردکوه دامنه شمالی سیالان
یخچال اگر از عکس ماهواره‌ای برای ثبت محدوده یخچال استفاده می‌شود باید دقت کرد که عکس مربوط به آخرین تابستان باشد و یخچال در کوچکترین اندازه خود باشد. برفچالهایی که در فصلهای سرد به یخچال اضافه می‌شود نباید جزء یخچال فرض گردد.	natural=glacier			یخچال کسرا علمچال

ثبت مسیر کوهنوردی

انواع مسیر کوهنوردی

موضوع	تگ	نوع تگ	عکس	مثال
جاده آسفالته فرعی، راه دسترسی به روستا	highway=unclassified surface=asphalt			جاده ارفع‌ده جاده ناندل
جاده خاکی دوطرفه	highway=track surface=unpaved
راه خاکی باریک (غیر قابل تردد توسط خودرو)	highway=path
جاده آفرودی	highway=track 4wd_only=yes			جاده تنگ گلو جاده جواهردشت
پاکوب راه مالرو	highway=path surface=ground			پاکوب قله شاهوار راه مالرو شمال شرقی دماوند
راه شن‌اسکی، مسیر ریزال تگ مناسبی برای تعیین مسیر شن‌اسکی وجود ندارد. تگ مذکور فقط پیشنهاد می‌شود. مسیر باید از بالا به پایین رسم شود.	highway=path incline=down description:en=scree run trail; Not suitable for ascending			شن‌اسکی جنوبی دماوند مسیر قله ریزان
پله، مسیر پلکانی تعداد پله‌ها را با تگ step_count=* می‌توان مشخص کرد.	highway=steps			راه قلعه رودخان

ویژگیهای مسیر

ویژگی	مقدار	تگ	عکس	مثال
سختی مسیر میزان سختی پیمایش پاکوبها و مسیرهای کوهنوردی بر اساس رده‌بندی باشگاه کوهنوردی سوئیس (T1 تا T6)	پیاده‌روی	sac_scale=hiking
	کوهپیمایی	sac_scale=mountain_hiking
	کوهپیمایی سنگین	sac_scale=demanding_mountain_hiking
	کوهنوردی	sac_scale=alpine_hiking
	کوهنوردی سنگین	sac_scale=demanding_alpine_hiking
	کوهنوردی دشوار و چالشی	sac_scale=difficult_alpine_hiking
جنس سطح مسیر	قلوه سنگ	surface=gravel
	سنگریزه، شن	surface=sand
	خاک نرم	surface=dirt
	گِل	surface=mud
	چمن، علف	surface=grass
	زمین طبیعی (مناسب پاکوبها اگر جنس دقیق مسیر معلوم نباشد)	surface=ground
	برف (مناسب مسیرهای عبوری از برفچال و یخچال)	surface=snow
	یخ (مناسب مسیرهای عبوری از برفچال و یخچال)	surface=ice
	چوب (مناسب پلهای چوبی)	surface=wood
	فلز (مناسب پلهای فلزی)	surface=metal
	آسفالت	surface=asphalt
پیدایی مسیر میزان قابل مشاهده بودن پاکوبهای کوهنوردی بر اساس رده‌بندی باشگاه کوهنوردی سوئیس	پاکوب کاملاً آشکار است.	trail_visibility=excellent
	پاکوب همیشه پیداست اما گاهی باید دنبال آن گشت.	trail_visibility=good
	پاکوب اغلب آشکار است.	trail_visibility=intermediate
	پاکوب گاهی گم می‌شود و برخی بخشهای مسیر بدون پاکوب است.	trail_visibility=bad
	اغلب پاکوبی وجود ندارد.	trail_visibility=horrible
	بدون پاکوب	trail_visibility=no
عرض راه	(مقدار برحسب متر)	width=*
شیب راه	(مقدار برحسب درصد)	incline=*
ایمنی مسیر	مسیر مجهز به ابزار فنی است. (طناب، نردبان، ...)	assisted_trail=yes
طول مسیر	(مقدار برحسب کیلومتر)	distance=*

• تگ sac_scale=* ربطی به سختی یک برنامه کوهنوردی ندارد و صرفاً درباره مسیر صعود است.
• اشتباه متداول در ثبت سختی مسیر، اغراق در سختی است. اکثر پاکوبها از نوع پیاده‌روی یا کوهپیمایی هستند لذا دقت شود که در تشخیص سختی مسیر اشتباه نشود. برای تعریف دقیقِ هر یک از موارد به صفحه sac_scale=* مراجعه شود.
• اگر جنس سطح جاده خاکی را دقیقاً ندانیم می‌توان با surface=unpaved تگ کرد. اگر جنس سطح پاکوب را دقیقاً ندانیم می‌توان با surface=ground تگ کرد. ولی اگر جنس آنها دقیقاً معلوم است بهتر است از تگهای دقیقتر طبق فهرست فوق استفاده شود.
• در نقشه باید پاکوبهای واقعی که وجود دارند ثبت شوند. اگر در مسیری پاکوب وجود ندارد و هدف از ثبت، نشان دادن مسیر صعود برای کوهنوردان است، حتماً از تگ trail_visibility=no استفاده شود تا مشخص باشد که در آن محل پاکوبی وجود ندارد.

عوارض مسیر

تگهای مربوط به یک عارضه در مسیر را، باید در محل مناسب روی یک نقطه از مسیر یا بخشی از مسیر تعریف کرد.

موضوع	تگ	نوع تگ	عکس	مثال
پل	bridge=yes layer=1			پل بازُفت پل زنگوله
گدار، تقاطع رودخانه و راه، بخش کوچکی از مسیر که آب به روی آن جاری است	ford=yes
گدار سنگچین شده، تقاطع راه با رودخانه‌ای که برای عبور از عرض آن، سنگ چیده شده است	ford=stepping_stones
سر گردنه، بلندترین نقطه مسیر در گذر از کوه نام و ارتفاع آن توسط name=* و ele=* تعیین می‌شود.	mountain_pass=yes			گردنه چقاگرگ گردنه دیزین
طناب ثابت، کابل نشان‌دهنده محل تجهیز مسیر به طناب ثابت است. اگر طول طناب مشخص است می‌توان بجای yes مقدار عددی آن را بر حسب متر جایگزین کرد. می‌توان با تگ safety_rope_side=* سمت نصب طناب ایمنی را (نسبت به جهت راه) تعیین کرد.	safety_rope=yes			مسیر کافه رجب به شیرپلا (توچال) دره خرپران (جوپار)
نردبان نشان‌دهنده محل تجهیز مسیر به نردبان است. اگر طول نردبان مشخص است می‌توان بجای yes مقدار عددی آن را بر حسب متر جایگزین کرد.	ladder=yes			ستیغ رُنج مسیر قله بارو
پله فلزی، میخ نشان‌دهنده محل تجهیز مسیر به پله فلزی یا میخ است. اگر تعداد پله‌ها مشخص است می‌توان بجای yes تعداد آن را نوشت.	rungs=yes			راهرو رجب (جوپار)
گرگر	aerialway=zip_line oneway=no			گرگر آب زالکی گرگر مارون
دروازه	barrier=gate

علائم راهنمای مسیر

موضوع	تگ	نوع تگ	عکس
سنگچین	man_made=cairn
پرچم	man_made=flagpole
تابلو جهت‌نما	tourism=information information=guidepost hiking=yes
تابلو مسافت کیلومترِ نوشته شده روی تابلو با تگ distance=* مشخص می‌شود.	highway=milestone distance=*
تابلو اطلاعات کوهنوردی	tourism=information information=board hiking=yes
تابلو کروکی یا نقشه کوهنوردی	tourism=information information=map hiking=yes

ثبت امکانات کوهستان

پناهگاهها و محل شبمانی

موضوع	تگ	نوع تگ	عکس	مثال
پناهگاه ساختمانی مجهز به خوابگاه، سیستم گرمایشی و بوفه، با مسئول اداره‌کننده پناهگاه	tourism=alpine_hut			اردوگاه کلکچال پناهگاه تخت میشان
پناهگاه بدون مسئول ساختمانی مجهز به خوابگاه و سیستم گرمایشی و امکان پخت‌و‌پز بدون مسئول اداره‌کننده	tourism=wilderness_hut
جانپناه ساختمانی بدون امکانات که کوهنوردان فقط برای خوابیدن یا در امان ماندن از هوای بد در آن مستقر می‌شوند.	amenity=shelter shelter_type=basic_hut			جانپناه پنج‌هزار (دماوند) جانپناه لجنی (سرکچال)
محل مناسب چادرزنی	tourism=camp_site backcountry=yes tents=yes			حصارچال تخت فریدون
امامزاده	amenity=place_of_worship building=shrine religion=muslim denomination=shia			امامزاده بی‌بی زرین قمر
دیوار سنگی، پناه سنگچین	barrier=wall wall=dry_stone
گوسفندسرا برای گوسفندسرا تگ استانداردی وجود ندارد اما پیشنهاد می‌شود که این تگها به کار رود. برای جزئیات بیشتر و اطلاعات دقیق‌تر مراجعه کنید به این بحث (به زبان انگلیسی).	man_made=sheepfold area=yes building:material=dry_stone			گوسفندسرای احسانی گوسفندسرای گردنه‌سر
شکاف سنگ یا غار کوچک (مناسب بیواک)	amenity=shelter shelter_type=rock_shelter			غار بیواک میل فرنگی

ویژگی‌های پناهگاه

ویژگی	برای	تگ	عکس	مثال
ظرفیت اسکان تعداد نفراتی که می‌توانند در محل بخوابند	پناهگاه جانپناه محل کمپ	capacity=*		مثال اول: پناهگاه شیرپلا (توچال) tourism=alpine_hut name=پناهگاه شیرپلا name:en=Shirpala ele=2750 capacity=150 opening_hours=4:00-22:00 reservation=required fee=yes phone=+982144238801 mattress=yes drinking_water=yes toilets=yes shower=yes first_aid=yes building:levels=3 building:condition=preserved building:material=stone water_source=spring electricity=grid start_date=1962 مثال دوم: جانپناه چال کبود (اشترانکوه) amenity=shelter shelter_type=basic_hut name=جانپناه چال کبود name:en=Chal Kaboud ele=3650 capacity=20 mattress=no drinking_water=no first_aid=no building:levels=2 building:condition=preserved building:material=metal access=yes lit=yes electricity=solar water_source=snow
ساعت کاری	پناهگاه	opening_hours=*
وضعیت رزرو تخت	پناهگاه	reservation=*
شماره تلفن	پناهگاه	phone=*
پولی یا رایگان	پناهگاه محل کمپ	fee=*
تشک یا تخت خواب	پناهگاه جانپناه امامزاده	mattress=*
آب آشامیدنی	پناهگاه جانپناه محل کمپ امامزاده گوسفندسرا	drinking_water=*
دستشویی	پناهگاه امامزاده	toilets=*
دوش	پناهگاه	shower=*
جعبه کمکهای اولیه	پناهگاه جانپناه	first_aid=*
امکان استفاده و دسترسی برای عموم باز است؟ یا قفل است؟ یا امکان گرفتن کلید با هماهنگی وجود دارد؟	جانپناه امامزاده گوسفندسرا	access=*
روشنایی، چراغ برق	جانپناه امامزاده محل کمپ	lit=*
تعداد طبقات	پناهگاه جانپناه	building=yes building:levels=*
وضعیت ساختمان جانپناه، میزان ویرانی یا سلامت ساختمان	پناهگاه جانپناه امامزاده	building:condition=*
جنس دیوار ساختمان	پناهگاه جانپناه امامزاده گوسفندسرا	building:material=*
منشأ تأمین آب (چشمه، رودخانه، چاه، برف، لوله‌کشی شهری و...)	پناهگاه جانپناه محل کمپ امامزاده گوسفندسرا	water_source=*
تأمین برق	پناهگاه جانپناه محل کمپ امامزاده گوسفندسرا	electricity=*
سال ساخت، تاریخ تأسیس (به تقویم میلادی)	پناهگاه جانپناه امامزاده	start_date=*

امداد و نجات

موضوع	تگ	نوع تگ	عکس
پایگاه امداد و نجات	emergency=mountain_rescue
فرودگاه هلیکوپتر (پد فرود)	aeroway=helipad
زمین تخت مناسب فرود اضطراری هلیکوپتر	emergency=landing_site
جعبه کمکهای اولیه	emergency=first_aid_kit
تلفن اضطراری	emergency=phone
باکس امدادی	emergency=rescue_box

سایر امکانات رفاهی

امکانات رفاهی مثل دستشویی، آب خوردن و ... که بیرون از پناهگاهها و یا بطور مستقل تعبیه شده باشد با تگهای زیر تعریف می‌شود.

موضوع	تگ	نوع تگ	عکس
دستشویی	amenity=toilets
آبخوری	amenity=drinking_water
پارکینگ (معمولاً در مبدأ صعود)	amenity=parking parking=surface
نیمکت	amenity=bench

موضوعات تکمیلی

نام

تعیین نام هر عارضه اهمیت اساسی دارد اما اگر به نام عارضه‌ای شک دارید به‌هیچ‌وجه نام آن را حدس نزنید و از گذاشتن نامهای شخصی بپرهیزید. درج نام عارضه در نقشه دارای ظرافتهایی است که در این بخش به آن پرداخته می‌شود. تگهایی که برای نامگذاری استفاده می‌شود به شرح زیر است:

تگ	توضیح	مثال 1	مثال 2
name=*	نام رایج عارضه به زبان فارسی با این تگ مشخص می‌شود. اگر عارضه نام دومی هم دارد هرگز آن را در پرانتز بعد از نام اصلی قرار ندهید. با این تگ فقط یک نام را تعیین کنید. کلماتی که نوع عارضه را تعیین می کنند مثل قله، گردنه، رودخانه، آبشار و... را ترجیحاً در عنوان عارضه ذکر نکنید مگر اینکه جزئی از نام باشد.	waterway=river name=زاینده‌رود	natural=peak name=بینالود
name:en=*	نام عارضه به زبان انگلیسی برای غیر‌فارسی‌زبانان با این تگ مشخص می‌شود. حتماً از منابع و نقشه‌های معتبر برای املای نام انگلیسی استفاده کنید.	natural=peak name=توچال name:en=Tochal	natural=glacier name=مرجیکش name:en=Marjikesh
alt_name=*	اگر عارضه غیر از نام رایج نام دیگری هم دارد می‌توان با این تگ آن را مشخص کرد. اگر عارضه چند نام فرعی داشته باشد، همه نامهای فرعی با «;» از هم جدا شده، در همین تگ تعریف می‌شود.	natural=peak name=اشترانکوه alt_name=سنبران	amenity=shelter shelter_type=basic_hut name=جانپناه امیری alt_name=جانپناه سیاه‌سنگ
loc_name=*	نام محلی عارضه که بین مردم و کوهنوردان منطقه مشهور است اما توسط عموم ایرانیان با این نام خوانده نمی‌شود با این تگ ثبت می‌گردد. نام محلی ممکن است به زبان فارسی نباشد اما در این تگ به خط فارسی نوشته می‌شود.	natural=peak name=سبلان loc_name=ساوالان	natural=peak name=دیوچال loc_name=نوکانی
name:fa=*	نام فارسی عارضه‌های خارج از مرز ایران با این تگ ثبت می‌شود. این تگ برای هیچ عارضه‌ای در داخل مرز ایران نباید به کار رود.	place=locality name=Hillary Step name:fa=قدمگاه هیلاری	natural=volcano name=Uhuru Peak name:fa=کلیمانجارو

ترجیحاً در نام فارسی عارضه‌ها نباید از علائم اعراب استفاده شود زیرا کاربر نمی‌تواند عارضه را با جستجوی نام پیدا کند. همچنین در برخی نرم افزارها و همچنین در opencyclemap نامهای دارای اعراب درست نشان داده نمی‌شوند.

گاهی در تشخیص نام اصلی قله (name) و نام دوم (alt_name) اختلاف است. قاعده ثابتی برای تشخیص نام اصلی (رایج) قله‌ها وجود ندارد اما نکات زیر می‌تواند راهنما باشد:

ردیف	راهنمایی	مثال 1	مثال 2
1	اگر یکی از نامهای قله بین عموم مردم مشهورتر باشد و نام دیگر فقط بین کوهنوردان رایج باشد، نام عمومی‌تر نام اصلی است و نام مختص کوهنوردان نام دوم قله است.	natural=peak name=دنا alt_name=قاش مستان	natural=peak name=زردکوه alt_name=کلونچی
2	اگر یکی از نامهای قله، دارای صفت «بزرگ» یا «کوچک» باشد، احتمالاً آن عنوان، نام اصلی قله نیست.	natural=peak name=شکرلقاس alt_name=ناظر بزرگ	natural=peak name=میش نو alt_name=ناز کوچک
3	اگر یکی از نامهای قله، دارای صفت «شرقی»، «غربی»، «شمالی»، «جنوبی» یا «میانی» باشد، احتمالاً آن عنوان، نام اصلی قله نیست.	natural=peak name=رستم چال alt_name=نرگس شمالی	natural=peak name=پازنک alt_name=مورگل غربی
4	اگر یکی از نامهای قله، دارای شماره باشد، احتمالاً آن عنوان، نام اصلی قله نیست.	natural=peak name=لانا alt_name=هفت خوان 2	natural=peak name=ماش alt_name=بیژن 1
5	در میان قله‌های همنام که با شماره یا صفتی از هم متمایز می‌شوند، نام اصلی بلندترین قله را می‌توان همان نام بدون شماره یا صفت در نظر گرفت و نام دوم آن را همراه با شماره یا آن صفت ثبت کرد.	natural=peak name=انگمار alt_name=انگمار 1	natural=peak name=لشگرک alt_name=لشگرک بزرگ

هیچیک از موارد بالا، قانون صددرصدی در تعیین نام اصلی قله‌ها نیست و درنهایت شاید نیاز شود که برای تعیین نام رایجتر برخی قله‌ها، از نقشه‌های مختلف، راهنمایان محلی یا پیشکسوتان کوهنوردی کمک گرفته شود.

ارتفاع

سه نوع ارتفاع با سه تگ متفاوت وجود دارد که نباید با هم اشتباه گرفته شوند.

موضوع	توضیح	مثال
ارتفاع از سطح دریا ele=*	تعیین ارتفاع هر عارضه از سطح دریا در نقشه‌های کوهنوردی مفید است. برای هر عارضه‌ی نقطه‌ای مثل قله، گردنه، چشمه، غار، جانپناه، پارکینگ و... می‌توان ارتفاع از سطح دریا را تعریف کرد. بدین منظور از تگ ele=* استفاده می‌شود و میزان ارتفاع بر حسب متر تعیین می‌گردد. درج ارتفاع قله‌ها همردیف درج نام قله دارای اهمیت است و به نوعی تعیین‌کننده هویت قله است. از آنجا که ارتفاع دقیق قله‌ها مشخص نیست، همیشه در وارد کردن آن باید از منابع معتبرتر استفاده کرد. در ایران بجز چند قله از جمله دماوند که اندازه‌گیری دقیقتری برای آن انجام شده، ارتفاع سایر قله‌ها را بایست از نقشه‌های پوششی کشور یا نقشه‌های توپوگرافی سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح خواند. بهیچ وجه نبایست ارتفاع قله‌ها را بر اساس جستجو در اینترنت یا اندازه‌گیری شخصی با جی‌پی‌اس تگ کرد. دقت جی‌پی‌اس‌ها پایین است و اگر هیچ منبعی برای تعیین ارتفاع یک قله در دست نیست با میانگین‌گیری از چندین اندازه‌گیری مختلف توسط جی‌پی‌اس‌های کالیبره می‌توان ارتفاع را تخمین زد.	natural=peak name=گنو ele=2350
ارتفاع نسبی prominence=*	ارتفاع نسبی (برجستگی) شاخصی است که میزان اصلی یا فرعی بودن قله را مشخص می‌کند. ارتفاع نسبی با این تگ بر حسب متر تعریف می‌شود. بجز چند قله اصلی در ایران، سایر قله‌ها ارتفاع نسبی مشخصی ندارند. برای درج تقریبی ارتفاع نسبی می‌توان از اطلاعات Google Fusion Tables کمک گرفت که البته دارای خطای زیادی است. ارتفاع نسبی فقط برای عارضه‌های natural=peak و natural=volcano کاربرد دارد. ارتفاع نسبی دقیق را می‌توان از روی نقشه‌های پوششی کشور محاسبه کرد.	natural=peak name=نایبند ele=2960 prominence=1968
ارتفاع عارضه (از پایین تا بالا) height=*	برای درج ارتفاع ساختمان، آبشار، پل، پرچم، درخت و ... از این تگ استفاده می‌شود. این مشخصه ربطی به ارتفاع از سطح دریا ندارد و بیان‌کننده بلندی خود عارضه است و برحسب متر تعیین می‌شود.	waterway=waterfall name=آبشار لاتون height=104

توضیح

تگ	توضیح	مثال
description=*	توضیحات تکمیلی، اطلاعات بیشتر، توصیف، هشدارهای ایمنی و... در چند کلمه و حداکثر در سه جمله به زبان فارسی	natural=peak name=بل description=بلندترین قله استان فارس
wikipedia=*	عنوان صفحه ویکیپدیا درباره عارضه؛ اگر صفحه فارسی ویکیپدیا لینک می‌شود قبل از عنوان صفحه :fa و اگر صفحه انگلیسی ذکر می‌گردد قبل از عنوان عبارت :en گذاشته می‌شود.	natural=peak name=تخت سلیمان wikipedia=en:Mount Takht-e Suleyman
website=*	آدرس صفحه رسمی مربوط به عارضه
image=*	آدرس عکس یا تصویری از عارضه بیرون از OSM	waterway=waterfall name=آبشار دوقلو image=https://tehranimage.com/wp-content/uploads/2018/12/2-4.jpg

تگهای متفرقه

تگ	توضیح	نوع تگ	عکس	مثال
place=locality	منطقه غیرمسکونی؛ برای ثبت اسم منطقه‌ای که هیچ عارضه‌ای ندارد استفاده می‌شود.			بام برفی دماوند: place=locality name=بام برفی
place=isolated_dwelling	سکونتگاه دورافتاده (حداکثر دو خانه)			سکونتگاه یک عشیره لر در کناره رود آب زالکی: place=isolated_dwelling name=برآفتاب
boundary=protected_area	منطقه حفاظت شده			منطقه‌ی حفاظت شده‌ی بهرام گور: boundary=protected_area protect_class=5 name=بهرام گور protection_title=Protected Area
amenity=ranger_station	محیط‌بانی			پاسگاه محیطبانی گرمابدر: amenity=ranger_station name=محیط بانی گرمابدر building=yes
office=forestry	جنگلبانی			اداره جنگلبانی آران و بیدگل: office=forestry name=جنگلبانی آران و بیدگل
shop=outdoor	فروشگاه وسایل کوهنوردی، سنگنوردی، طبیعت گردی و کمپینگ			یک فروشگاه لوازم کوهنوردی در اصفهان: shop=outdoor name=اسنوند name:en=Snond website=https://snond.ir/
isolation=*	شعاع قلمرو قله؛ بزرگترین فاصله‌ای از قله که هیچ نقطه‌ای مرتفعتر از آن قله نباشد. شعاع قلمرو (بر حسب کیلومتر) فقط برای عارضه‌های natural=peak و natural=volcano کاربرد دارد.			کوه گرین در زاگرس شمالی: natural=peak name=گرین ele=3630 isolation=98
seasonal=*	فصلی/دائمی؛ برای توصیف وضعیت عوارض آبی مثل چشمه، دریاچه و رودخانه به کار می‌رود.			چشمه قابل شربی که در فصول بارانی جاری است اما در سایر فصلها خشک می‌شود: natural=spring drinking_water=yes seasonal=wet_season
man_made=geoglyph	تپه‌نگاره، زمین‌نگاره؛ نوشته یا نمادی که روی کوه‌ها و تپه‌ها معمولاً با خرده‌سنگ ایجاد می‌کنند.

منابع

گردآوری اطلاعات

داده‌هایی که به نقش وارد می‌شود همیشه باید از معتبرترین منابع گردآوری شده باشد. لازم است که با مراجع و نقشه‌های کوهنوردی آشنا بوده، میزان دقت و اعتبار هر یک را بدانید.
- اطلاعات چاپی:

• نقشه‌های پوششی کشور (مقیاس 1:25000) - دقت اسامی ضعیف، اطلاعات مفصل، دقت ارتفاع بسیار خوب
• نقشه‌های توپوگرافی سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح (مقیاس 1:50000)- اسامی نادقیق، و دقت ارتفاع قابل قبول
• کتابها، کروکی‌ها و نقشه‌های کوهنوردی - عموماً محل عارضه‌ها دقیق نیست اما اطلاعات مفیدی درباره مسیر، جانپناهها، چشمه‌ها، اسامی محلها و... ارائه می‌دهند. دقت ارتفاعها ضعیف است.

- اطلاعات دیجیتال:

• پایگاه ملی نامهای جغرافیایی ایران (GNDB) - اطلاعات کامل و مفصل اما کم دقت؛ امکان جستجو بر اساس نام و محل عارضه‌ها؛ املای انگلیسی نامها؛ رابط کاربری ضعیف
• مسیرهای ثبت‌شده Wikiloc
• جدول تلفیقی گوگل (Google Fusion Table)- ارتفاع نسبی قله‌ها و گردنه‌های مرجع؛ دقت نسبتاً پایین.
• عکسها و گزارش برنامه‌های ثبت‌شده در وب
• تصاویر ماهواره‌ای در OSM - با احتیاط عمل کنید! نیاز به درک جابجایی و اعوجاجات تصویر دارد.

در استفاده از هر نوع مرجع و نقشه، حق مؤلف (کپی‌رایت) باید رعایت شود.

درج منبع

ثبت منبع اطلاعاتی که وارد نقشه می‌شود، ایده خوبی است چون از اصلاحات بی‌مورد و بحثهای اضافی می‌کاهد و به کاربران و اصلاح‌کنندگان نقشه اطمینان بیشتری می‌دهد. برای ثبت مرجع هر یک از اطلاعات وارده، تگ مربوط به آن به کار می‌رود. علاوه بر تگ عمومی source=* که حین ذخیره اطلاعات درج می‌شود، تگهایی که ممکن است در نقشه کوه به کار آید عبارتند از source:ele=*، source:prominence=* و source:surface=* که به ترتیب برای معرفی منبع ارتفاع، ارتفاع نسبی و جنس زمین استفاده می‌شوند.
در صورت تغییر هر یک از مشخصات یک عارضه، لازم است که منبع جدید آن مشخصه هم اصلاح گردد.

مقدارهای اختصاصی تگ منبع در زیر فهرست شده‌است.

مرجع	مقدار تگ	مثال
نقشه پوششی کشور	Iran Coverage Map	source:ele=Iran Coverage Map
نقشه سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح	Iran NGO Map	source:prominence=Iran NGO Map
ثبت GPS	gpx	source:position=gpx
جداول تلفیقی گوگل	GFT	source:prominence=GFT
اطلاعات فضایی ناسا	SRTM	source:ele=SRTM
تابلو	guidepost	source:ele=guidepost
سایت peaklist	peaklist.org	source:prominence=peaklist.org
تحقیق میدانی، بازدید محلی	survey	source:surface=survey

مقایسه دقت منابع درج ارتفاع

از آنجا که درج ارتفاع برای عوارض کوهستانی دارای اهمیت است، باید به میزان خطا و دقت هر یک از منابعی که برای ثبت ارتفاع در تگ ele=* استفاده می‌شود، آشنا بود. اگر در کوهستان مشاهده می‌کنید که عدد جی‌پی‌اس شما با ارتفاع نوشته شده بر روی تابلو یا عدد درج شده در نقشه فرق دارد، باید آگاه باشید کدام عدد دقیقتر است و کدام روش اندازه‌گیری خطای کمتری دارد.

در جدول زیر سعی شده است که منابع ارتفاع به لحاظ میزان دقت آنها معرفی و مقایسه شوند. تگ ele=* ترجیحاً باید از روی منابع ردیفهای اول تعریف گردد.

مرجع	میزان دقت
اندازه‌گیری رسمی سازمان نقشه‌برداری	دقیق و قابل اعتماد
نقشه پوششی کشور (مقیاس 1:25،000)	دقیق و قابل اعتماد
نقشه سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح (مقیاس 1:50،000)	قابل قبول
سایت caltopo	قابل قبول
جداول تلفیقی گوگل (اطلاعات فضایی ناسا)	دارای خطا
اندازه‌گیری با GPS	دارای خطا
تابلو قله	غیر قابل اعتماد
منابع اینترنتی، گزارش برنامه، کروکی و نشریات کوهنوردی	غیر قابل اعتماد
نقشه نظامی شوروی (مقیاس 1:100،000)	غیر قابل اعتماد
نقشه سازمان نقشه‌برداری ایالات متحده (مقیاس 1:250،000)	غیر قابل اعتماد

روشن است که جدول فوق به این معنا نیست که هر عددی که بر روی تابلو قله نوشته شده یا در گزارش برنامه ذکر شده غلط است. این جدول فقط وضعیت عمومی منابع را مقایسه کرده است تا چشم‌اندازی را برای ویرایشگران حساس آشکار کند. «غیر قابل اعتماد» تنها به معنای آن است که بدون تحقیق نبایست منبع مورد نظر را اساس درج ارتفاع در OSM قرار داد.

نرم‌افزارهای کوهنوردی

نرم‌افزارهای ناوبری که از نقشه‌های OSM استفاده می‌کنند درصورتی برای کوهنوردان مناسبند که امکان ثبت مسیر و دنبال کردن مسیر ثبت شده را داشته باشند؛ عوارض کوهستان و مسیرهای کوهپیمایی را نشان دهند، و نقشه توپوگرافی ایران را ارائه کنند. نرم‌افزارهای زیر که از نقشه‌های OSM استفاده می‌کنند علاوه بر موارد مذکور، امکانات دیگری برای کوهپیمایی دارند.

• OruxMaps - نرم‌افزار اندرویدی با امکانات فراوان، انواع نقشه‌های آنلاین و آفلاین، امکان ذخیره نقشه، امکان ثبت نقاط، نمایش لحظه‌ای ارتفاع و...
• Trekarta - نرم‌افزار اندرویدی ویژه کوهپیمایی با امکان نمایش سختی و پیدایی مسیرهای کوهنوردی
• OsmAnd
• MAPS.ME
• Strava - نرم‌افزاری برای اندروید و iOS با امکان به‌اشتراک‌گذاری مسیر و مشاهده مسیرهای به‌اشتراک‌گذاشته‌شده و محاسبه کالری مصرف‌شده

برای مقایسه کاملتر نقشه‌های کوهنوردی بر پایه OSM مراجعه کنید به Compare Hiking Maps

اشتباهات متداول

هیچکس بدون اشتباه نیست و همه ویرایشگران نقشه گاهی اشتباه می‌کنند. در اینجا برخی اشتباهات متداول که بیشتر تازه‌کاران در زمینه کوه و کوهنوردی دچار آن می‌شوند فهرست شده است. اما خطرناکتر از همه اینها آن است که کسی که وارد کار ویرایش می‌شود گمان کند که بری از اشتباه است. همیشه بایست در برخورد با اطلاعاتی که ظاهراً غلط در نقشه وارد شده محتاطانه عمل کرد و جایی برای اشتباه یا نقص اطلاعات خود باقی گذاشت. پیش از اطمینان از درستی اطلاعات خود، نباید نقشه را اصلاح کرد.

اشتباه	توضیح	مثال نادرست	مثال درست
ثبت دو نام مختلف در یک تگ	اگر عارضه‌ای دارای دو نام مختلف است، نام دوم باید توسط تگ alt_name=* یا loc_name=* ثبت شود و نباید در کنار نام اول داخل پرانتز ثبت شود.	natural=peak name=کینو (منار)	natural=peak name=کینو alt_name=منار
درج کلمه قله در نام آن	در نام قله که توسط تگ name=* مشخص می‌شود نباید کلمه قله آورده شود.	natural=peak name=قله سماموس	natural=peak name=سماموس
ثبت اشتباه محل قله	قله بلندترین نقطه کوه است. محلی که عموم کوهنوردان هنگام فتح قله جمع می‌شوند، لزوماً خود قله نیست. باید دقت کرد که گاهی ممکن است محل تابلو نیز دقیقا محل قله نباشد. نقطه قله باید دقیقاً در مرتفع‌ترین نقطه کوه ثبت شود.	قله‌هایی مثل دماوند و سبلان
پاک کردن عارضه‌ی نادرست	اگر عارضه‌ای اشتباه ثبت شده، نباید برای اصلاح، آن را پاک کرد. توصیه می‌شود که برای حفظ تاریخچه ویرایشهای آن عارضه، فقط تگ اشتباه را اصلاح کرد یا اگر جای آن اشتباه است آن را جابجا کرد. حفظ کردن عارضه مهم است و با هر ترفندی که ممکن است باید بجای حذف، آن را اصلاح کرد. پاک کردن عارضه فقط زمانی که چاره‌ای نباشد پذیرفتنی است.
تگ اشتباه یا تگ دوبله برای گردنه	برای ثبت گردنه روی خط‌الرأس که بین دو قله قرار گرفته و هیچ جاده یا پاکوبی از آن عبور نمی‌کند باید از تگ natural=saddle استفاده کرد. ولی اگر گردنه، بالاترین نقطه‌ی یک جاده یا پاکوب است باید آن نقطه از مسیر را با تگ mountain_pass=yes مشخص کرد. این دو تگ کاملاً متفاوت هستند و نباید همزمان به کار گرفته شوند.	natural=saddle name=گردنه بیژن	mountain_pass=yes name=گردنه بیژن
اصلاح ارتفاع بدون توجه به منبع آن	اگر ارتفاع یا مشخصه دیگری از عارضه که دارای تگ منبع است اصلاح می‌شود، تگ منبع آن نیز باید به روز گردد (مثلاً تگ source:ele=*) و نباید مشخصه جدید با منبع قبلی درج شود. مشخصه‌ای که مرجع آن درج شده، اصولاً نباید ویرایش گردد مگر اینکه ویرایشگر، مرجع بهتر و دقیقتری در دست داشته باشد؛ بعنوان مثال، ارتفاعی که قبلاً از روی نقشه‌های پوششی کشور درج شده، نبایست بر اساس قرائت جی‌پی‌اس شخصی -که خطای بیشتری دارد- اصلاح گردد.	natural=peak name=اورین ele=3702	natural=peak name=اورین ele=3623 source:ele=Iran Coverage Map
استفاده از description بجای تگ اصلی	هر عارضه باید یک تگ اصلی داشته باشد که نوع عارضه را مشخص می کند. عدم درج نوع عارضه و توضیح دادن آن در تگ description بجای تعریف تگ اصلی نادرست است. در مواردی که محل دارای نام است اما هیچ عارضه قابل تعریفی در آنجا وجود ندارد، می‌توان از تگ place=locality استفاده کرد.	name=لیزبنک description=شیب قبل از پناهگاه	place=locality name=لیزبنک description=شیب قبل از پناهگاه
درج نام غیررسمی یا غیرفارسی	تگ name برای ثبت نام رسمی با زبان معیار است. نباید نام محلی یا نام باستانی و یا هر اسم غیررسمی را با این تگ ثبت کرد. علاوه بر آن، تگ name باید به خط فارسی تعریف شود و نباید نام انگلیسی یا زبانهای دیگر را با این تگ ثبت کرد. یادآوری می‌شود برخلاف تابلوی کوچه‌ها و خیابانها که نام رسمی آنها را نشان می‌دهد، روی تابلو قله‌ها لزوماَ نام رسمی نوشته نمی‌شود و ممکن است از نامهای محلی قله باشد. لذا درصورتی که با قله‌ای آشنایی ندارید از ثبت اسم آن بر اساس تابلو خودداری کنید.	natural=saddle name=سیوسنگ	natural=saddle name=سیاه سنگ loc_name=سیوسنگ
		natural=valley name=Shirez	natural=valley name=دره شیرز name:en=Shirez